Կրիշտիանու Ռոնալդուն Ֆրանսիայի ընտրանու դեմ խաղում դուբլի հեղինակ դառնալու շնորհիվ կրկնեց ազգային հավաքականներում խփած գոլերի քանակով համաշխարհային ռեկորդը․ նրա հաշվին 109 դիպուկ հարված է գրանցված:
Իրանցի Ալի Դաեին, որի ռեկորդը կրկնեց «Յուվենտուսի» ֆուտբոլիստը, արձագանքեց այսպես․ «Շնորհավորանքներս Կրիշտիանու Ռոնալդուին, որին մեկ գոլ է մնացել տղամարդկանց ազգային հավաքականներում գոլերի քանակով նոր ռեկորդ սահմանելու համար: Այն, որ այդ ռեկորդը պատկանելու է Ռոնալդուին, պատիվ է ինձ համար: Նա մեծագույն չեմպիոն և մարդ է, որը ոգեշնչում է մարդկանց ու ամբողջ աշխարհում ազդում նրանց կյանքի վրա»:
Կարճ՝ ով է Ալի Դաեին
Դաեին իրանցի հարձակվող է, որն իր կարիերայի լավագույն տարիներն անցկացրել է 90-ականների կեսերին և 2000-ականների սկզբին:
Հիմնականում նա ելույթ է ունեցել իրանական ակումբներում, բայց այդ առումով որոշակի փոփոխություններ էլ են եղել՝ «Ալ Սադ» (Քաթար, 1996-1997), «Արմինիա» (Գերմանիա, 1997-1998), «Բավարիա» (1998-1999), «Ալ Շաբաբ» (ԱՄԷ, 1999-2002):
Դաեին արտասահմանյան կարիերայի ընթացքում նվաճել է Գերմանիայի չեմպիոնի կոչումը, 2 անգամ դարձել Գերմանական լիգայի գավաթի հաղթող և հասել Չեմպիոնների լիգայի եզրափակիչ (բոլորը՝ «Բավարիայի» կազմում): Սակայն նա իր գլխավոր նվաճումը համարում է Իրանի հավաքականում սահմանած ռեկորդը՝ 13 տարվա ընթացքում ընտրանու կազմում խփած 109 գոլը:
«Երբ ավարտեցի կարիերաս, ընտանիքս ասաց ինձ, որ մտել եմ սպորտի պատմության մեջ: Դա այդ ժամանակ լուրջ չընդունեցի: Սակայն հետո հասկացա․ բարձրակարգ մի շարք ֆուտբոլիստներ իրենց հավաքականներում ավելի քիչ են գոլի հեղինակ դարձել: Դա ինձ ստիպում է հպարտության զգացում ունենալ»:
Պատահականորեն է ֆուտբոլիստ դարձել․ մայրը գաղտնի կերպով էր տանում մարզումների
Դաեի մանկությունը գրեթե ամբողջապես լցված է եղել ուսումով: Մինչև ճաշը պատանին անցկացնում էր դպրոցում, ինչից հետո հաճախում էր մաթեմատիկայի լրացուցիչ պարապմունքների: Դաեիի կյանքում ինչ-որ պահի հայտնվեց ֆուտբոլը, սակայն հայրը խստորեն դեմ արտահայտվեց դրան․ «Հայրս մի օր ուղիղ ասաց ինձ․ «Ինչի՞դ է պետք այդ հիմարությունը: Պետք է ոտքերով գնդակին հարվածես, սակայն դրանով մարդկանց ավելի լավը չես դարձնի: Դու պետք է կյանքիդ ընթացքում մտածես ինչ-որ ավելի մեծ բանի մասին»: Ես, բնականաբար, համաձայն չէի նրա հետ»:
Դաեին ավարտեց դպրոցը և ստացավ մետաղագործական ինժեների դիպլում: Իսկ ինչպե՞ս ֆուտբոլիստ դարձավ նման խիտ գրաֆիկի պայմաններում: Ամեն ինչ պարզ է՝ օգնեց մայրը: Նա բազմաթիվ ստեր էր հորինում՝ իբր տղային տանում է այդտեղ, սակայն իրականում գաղտնի ուղեկցում էր մարզումների: Դաեին ասում է․ «Մի ժամանակ տանից դուրս էի գալիս առանց ֆուտբոլային մարզաշապիկի, և մայրս հայթայթեց այն ինձ համար, որպեսզի կարողանամ խաղալ»:
Հայրը որդու՝ ֆուտբոլային կարիերա սկսելու մասին իմացավ Ալիի՝ «Էսթեղլալի» կազմում ելույթներից մի քանի ամիս առաջ: Դաեին պատմում է․ «Հայրս շոկի մեջ էր, նա զայրացավ, որ խաբել ենք իրեն, սակայն ամեն ինչ հասկացավ: Նա խոչընդոտ չդարձավ երազանքիս իրականացման ճանապարհին: Դրա համար շատ շնորհակալ եմ նրան»:
«Բավարիայից» առաջարկ ստացավ Մունդիալ 98-ի խաղի ընդմիջմանը
Ֆրանսիայում կայացած 1998-ի աշխարհի առաջնությունը պատմական մրցաշար է Իրանի հավաքականի համար: Դա նրանց երկրորդ մասնակցությունն էր Մունդիալին և առաջինը՝ վերջին 10 տարվա ընթացքում: Դաեին մրցաշարին ներկայացավ իր հավաքականի գլխավոր աստղի կարգավիճակում, բայց ոչ մի գոլ այդպես էլ չխփեց:
Հետո հիշում է․ «Ինչ-որ տարօրինակ զգացողություն է: Տուն վերադառնալիս օդանավակայանում մեզ դիմավորեց Իրանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի պատվիրակությունը և ծաղիկներ նվիրեց՝ ժպտալով ու գովաբանելով մեզ: Հենց դուրս եկանք օդանավակայանից, բոլորը սկսեցին բղավել․ «Ալի՛, դու հիմա՛ր ես, դու ոչնչությո՛ւն ես»: Գոլ չէի խփել, և նրանք կարող էին ինձ այդպես անվանել, ունեին դրա լրիվ իրավունքը: Սակայն մենք պայքարում էինք երկրի համար, ու իմ կարծիքով՝ Գերմանիայի, Հարավսլավիայի և ԱՄՆ-ի հետ միևնույն խմբում գտնվելիս 3-րդ տեղը գրավելը վատ արդյունք չէր»:
Մեր ընտրանին.
- 9 վիրահատություն, աշխատանք սնանկ թիմում․ Ով է Դանիայի հավաքականին ԵՎՐՈ-ի քառորդ եզրափակիչ հասցրել
- «Ժպիտ՝ մահից 4 վայրկյան առաջ». Միկլոշ Ֆեհերի անցած ճանապարհը դեպի հավերժություն
- Հայ և «Ոսկե գնդակի» մրցանակակիր. ովքեր էին Բուֆոնի թիմակիցները «Պարմայում» և որտեղ են հիմա
Ալին փաստացի «Բավարիա» տեղափոխվեց 1998 թվականի հուլիսի 1-ին: Սակայն առաջին շփումները տեղի էին ունեցել Հարավսլավիայի հավաքականի հետ մրցավեճի ընդմիջմանը: Իրանցիների մարզիչ Ջալալ Թալեբին Դաեին առաջին խաղակեսից հետո իր մոտ էր կանչել: Թալեբին հիշում է․ «Չէի ցանկանում, որ Դաեին շեղվեր մրցաշարից: Ինձ հետ մի քանի անգամ կապվել էին «Բավարիայի» ներկայացուցիչները, և ես խոստացել էի խոսել Ալիի հետ: Բայց մշտապես հետաձգում էի խոսակցությունը, երբեմն՝ մոռանում: Երբ Հարավսլավիայի հետ հանդիպմանը թունել ուղևորվելու ճանապարհին էի, ստադիոնի տրիբունայի առաջին շարքերում տեսա «Բավարիայի» տնօրեններից մեկին: Նա ինձ աչքով արեց․ դա Ալիի հետ խոսելու համար ակնարկ էր:
Ընդմիջմանը կանչեցի Ալիին և ուղիղ ասացի, որ ինձ հետ կապ է հաստատել «Բավարիան», այն ցանկանում է իրականացնել իր տեղափոխությունը: Նա ինձ պատասխանեց․ «Ես գիտեմ, մարզի՛չ: Նրանց խոստացել եմ որքան հնարավոր է արագ պատասխան տալ, բայց աշխարհի առաջնության պատճառով ուշացնում եմ: Մի՛ անհանգստացեք, դա ինձ վրա ոչ մի կերպ չի անդրադառնա»»:
2003 թվական․ Ալի Դաեիի հաշվին հավաքականում խփած արդեն 83 գոլ է գրանցված: 84-րդը կլիներ լեգենդար Ֆերենց Պուշկաշի արդյունքի կրկնությունը: Դաեի 84-րդ գոլն ակնկալվում էր Թեհրանում Կորեայի Հանրապետության (Հարավային Կորեա) դեմ կայանալիք խաղում: Իրանը երկրորդ խաղակեսում 11-մետրանոցի իրավունք ստացավ, ու Դաեին դարձավ գոլի հեղինակ: Քանի դեռ իրանցիները տոնում էին դարպասի գրավումը, ինչ-որ երկրպագու խաղադաշտ պայթուցիկ նետեց: Այն պայթեց անմիջապես հարավկորեացի խաղացողի կողքին:
Կորեացիները լքեցին խաղադաշտը՝ հայտնելով մրցավարին, որ հրաժարվում են շարունակել հանդիպումը: Կորեայի Հանրապետությանը 0-3 հաշվով տեխնիկական պարտություն գրանցվեց: Դաեի գոլն էլ չեղարկվեց:
Նա պատմական գոլը խփեց այդ մրցավեճից մեկ շաբաթ անց: Իրանը Բեյրութում հանդիպում անցկացրեց Լիբանանի հավաքականի հետ, և այնտեղ էլ Դաեին կրկնեց Պուշկաշի նվաճումը:
Դաեին փորձեց հեղափոխել Իրանի հավաքականը, բայց ֆեդերացիան չհավատաց նրան
Մարզիչ Ալի Դաեին այնքան հաջողակ չէր, որքան Դաեի-ֆուտբոլիստը: 2008-ին՝ կարիերայի ավարտից մեկ տարի անց, ընդունեց Իրանի հավաքականը գլխավորելու առաջարկը և միանգամից հայտնվեց բարդ իրավիճակում: Նրան վստահեցին 2010թ․ աշխարհի առաջնության ընտրական փուլի 5 հանդիպումներ: Իրանը հասցրել էր մինչ այդ ընդամենը 5 միավոր վաստակել: Դաեին այդ թիմին այսպես է գնահատում․ «Ունեինք հեղինակավոր մի շարք խաղացողներ, բայց նրանք այլևս չունեին հավաքականում մրցելու մակարդակ: Նախորդ մարզչական շտաբերը նրանց իներցիայով էին հրավիրում: Այդ հավաքականին թարմացում էր հարկավոր»:
Դաեին երիտասարդների հրավիրեց հավաքական, պարտվեց և հիասթափեցրեց երկրպագուներին: Նրանք մասնագետի հասցեին վիրավորանքներ էին ուղղում, նա էլ ասում էր, որ հարկավոր չէ հանդիպումներին հաճախել, եթե ֆուտբոլից ոչինչ չես հասկանում: Դաեիին ի վերջո հեռացրին պաշտոնից: Վերջինիս օգնական Հյուման Աֆազելին նշեց, որ Իրանում աշխատանքից ազատվեց վերջին տարիների լավագույն մարզիչը, քանի որ «ղեկավարությունը չաջակցեց նրա քայլերին՝ ուղղված զարգացմանն ու բարելավմանը»:
Դաեին այլ կերպ արձագանքեց․ «Ես հասկացա, որ դա իմ տեղը չէ, ու հեռացա: Ֆեդերացիայի հանդեպ վիրավորվածություն չունեմ: Յուրաքանչյուրը ցանկանում է հավաքականի համար միայն լավն անել: Դրա համար էլ բաժանվեցինք»:
Դաեին Իրանի հավաքականից հեռանալուց հետո 6 ակումբներում է աշխատել: Վերջինից («Սայպա») հետո արդեն 2 տարի է՝ առանց աշխատանքի է:
